Họa sĩ Trịnh Lữ: Hình ảnh của những người phụ nữ đọc sách "đã thành vĩnh cửu nhờ nghệ thuật tạo hình từ các thế kỷ 15, 18, 19, 20 và cả thế kỷ 21 đương thời của chúng ta.”
Tiếp sau thành công của triển lãm tranh rất chất lượng Dạo bước qua vùng đất của sơn mài tại Bảo tàng mỹ thuật, với những tên tuổi đang “nóng” của nghệ thuật sơn mài Việt Nam hiện đại, The Muse Artspace tiếp tục tổ chức một triển lãm mới từ 22/9/2023 cho đến 22/10/2023 tại The Muse Artspace 47 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, với một chủ đề đặc biệt thú vị: Phụ nữ đọc sách.
Theo giám tuyển Vân Vi, đồng sáng lập không gian nghệ thuật The Muse Artspace, ý tưởng về triển lãm tranh này đã được hình thành cách đây hơn một năm, khi mời hơn 20 họa sĩ tham gia sáng tác, và đến khi triển lãm có tác phẩm của 17 họa sĩ: “Phụ nữ đọc sách” không chỉ là một hình ảnh lãng mạn, mà còn là một hình ảnh mang tính biểu tượng. Nhiều hoạ sĩ nổi danh trên thế giới đã từng thích thú với chủ đề này: từ Johannes Vermeer đến Théodore Roussel, Manet, Picasso, Henri Matisse …. đều có tranh phụ nữ đọc sách. Những năm thế kỷ 18 -19 vẫn còn ít phụ nữ đọc sách, làm thơ, tham gia đàm luận các vấn đề chính trị xã hội, cho đến cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 phụ nữ mới bắt đầu có quyền bầu cử, thực sự tham gia vào các lĩnh vực công việc và hoạt động xã hội mà trước đó chỉ có đàn ông mới tham gia. Bởi thế, lúc ấy chủ đề này là nguồn cảm hứng sáng tác nóng bỏng của nhiều họa sĩ”.
Triển lãm lần này với những góc nhìn đa dạng về hình ảnh người phụ nữ đọc sách của những tên tuổi như Trịnh Lữ, Phan Cẩm Thượng, Trần Thu Huyền, Nguyễn Văn Trinh, Trịnh Quỳnh Trâm, Nguyễn Hoàng Dung, Cao Thục, Cao Nam Tiến, Trương Văn Ngọc, Bảo Huỳnh, Dương Mạnh Quyết, Đỗ Anh Hoa, Nguyễn Phương Hoa, Minh Đàm, Hải Tiger, Nguyễn Minh Quân, Nguyễn Hà Phương.
Giám tuyển Vân Vi cho biết: “Qua những bức tranh của họ - những người dành nhiều thời gian cho việc quan sát, chiêm nghiệm cuộc sống; và qua cách họ đặt tâm tư vào chủ thể, phần nào ta có thể nhìn thấy phụ nữ trong một khía cạnh đương thời ở Việt Nam. Chúng tôi mong muốn đưa đến một chủ đề dù quen thuộc trong lịch sử nghệ thuật nhưng lại có một góc nhìn của thời đại ngày nay, một góc nhìn đương đại. Mỗi một họa sĩ tham gia đều có một góc nhìn riêng về phụ nữ đọc sách. Ngay từ đầu tôi cũng chưa biết là họ sẽ khai thác hình ảnh này theo góc độ nào, đến lúc hình thành dự án mỗi họa sĩ kèm với bức tranh đều sẽ có một phần tự bạch về việc họ nhìn nhận vấn đề đó như thế nào, chỉ là một vẻ đẹp lãng mạn hay hàm chứa cả một sức mạnh của thế giới tinh thần, khao khát về nhận thức, khao khát phát triển, hay nó còn bao hàm cả thế giới riêng trong nội tâm của người phụ nữ." - Giám tuyển Vân Vi nói.
Cũng như lời tự bạch của họa sĩ, dịch giả nổi tiếng Trịnh Lữ cho bức Người nữ đọc sách của ông, thì: “Nguồn sinh lực nuôi dưỡng cảm hứng sống từ ngôn từ trong sách đã biến thành nguồn sữa mẹ của nhân loại. Mọi lí do đọc sách riêng tư của từng cá thể người nữ đã trở thành một lí do phổ quát có tính nhân loại. Người nữ trở lại với chức năng Người Mẹ, và sang thế kỷ 21 này, ngay trong xã hội Việt Nam của chúng ta, họ đang rủ nhau “Đọc sách cùng con”.
Trong bức tranh có tính ẩn dụ này, tôi không mô tả chân dung hai mẹ con cùng đọc sách, mà tìm cách tạo hình cho ý tưởng về “nguồn sữa mẹ” của nhân loại từ những trang sách mà họ đang đọc cùng nhau. Tôi cho họ đọc một cuốn sách về các hành tinh trong hệ mặt trời của chúng ta – một biểu tượng phổ quát về cuộc sống của nhân loại. Và cho những trang sách ấy âu yếm phát sáng bao trùm hai mẹ con. Trong đống sách của họ tôi thấy có một bộ sách mini (Box Set) các tác phẩm của Shakespeare, và một cuốn “Thuyền buồm Đông Dương” đang để mở cạnh đó. Và tôi dùng hoa lá như biểu tượng của tình yêu để kết nối mọi người nữ đọc sách của mình. Hình ảnh của họ đã thành vĩnh cửu nhờ nghệ thuật tạo hình từ các thế kỷ 15, 18, 19, 20 và cả thế kỷ 21 đương thời của chúng ta.” - Họa sĩ Trịnh Lữ tự bạch.
Giám tuyển Vân Vi chia sẻ, tại triển lãm lần này, như vậy, khán giả sẽ không chỉ thưởng lãm vẻ đẹp thuần túy của nghệ thuật hội họa, mà đồng thời còn cảm nhận được sự rung cảm, đồng cảm của những người nghệ sĩ tài hoa khi sáng tạo trong một chủ đề mang tính thông điệp xã hội: "Hình ảnh phụ nữ đọc sách có ba khía cạnh thú vị. Thứ nhất, về mặt mỹ học, là hình thể đẹp; thứ hai là hình ảnh mang tính biểu tượng cho sự vươn đến tri thức, và thứ ba nữa bên cạnh tri thức còn thế giới tinh thần, thế giới riêng tư của con người mà người xem chỉ có thể cảm nhận được. Trong triển lãm mỗi họa sĩ có một góc nhìn riêng. Có những họa sĩ ít khi xuất hiện mà lại vẽ rất tốt như họa sĩ Cao Nam Tiến. Tranh của ông sơn dầu nhiều lớp và đạt được độ sâu rất tốt về mặt kỹ thuật. Một tên tuổi người xem cũng biết đến nhiều là họa sĩ Trịnh Lữ: Ông suy tư về chủ đề này một cách nghiêm túc, tranh của ông vẽ hình ảnh đương đại: người phụ nữ đọc sách cho con. Hoặc họa sĩ Dương Mạnh Quyết lại vẽ hình ảnh phụ nữ đương đại: khi đọc sách mà không nhìn thấy sách, vì ngày nay có thể tiếp cận sách vở dưới nhiều khía cạnh khác nhau, nên hình ảnh đọc sách không còn như trước nữa. Hoặc với họa sĩ Bảo Huỳnh thì người phụ nữ chỉ mang tính hình tượng…."
Triển lãm Phụ nữ đọc sách diễn ra với sự đồng hành từ nhà tài trợ độc quyền là ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank), trong chương trình ra mắt Câu Lạc Bộ dành cho Nữ Chủ Doanh Nghiệp. Bà Phạm Ngọc Diệp, Giám đốc điều hành, đồng sáng lập Không gian nghệ thuật The Muse Artspace khẳng định: "Một trong định hướng của chúng tôi là trở thành một tổ chức ủng hộ cho nghệ sĩ Việt Nam và đồng hành cùng với các cá nhân và tổ chức, lan tỏa sự quan tâm và tình yêu của nghệ thuật nước nhà đến đông đảo công chúng. Với triển lãm tranh Phụ nữ đọc sách lần này, kết hợp cùng với ngân hàng Sea Bank, cũng rất tình cờ khi cả hai bên đều có những ý tưởng chung về hình ảnh người phụ nữ hướng đến tri thức, đến sự độc lập trong thời đại ngày nay. Chúng tôi đã cùng trên nền ý tưởng hình ảnh biểu tượng về phụ nữ đọc sách của giám tuyển Vân Vi, kết hợp với nhau để ra mắt triển lãm này, đồng thời ra mắt Câu lạc bộ dành cho các nữ chủ doanh nghiệp.
Triển lãm Phụ nữ đọc sách của The Muse Artspace diễn ra từ ngày 22 /9 đến ngày 22 /10, cũng cùng vào thời gian 20/10 là ngày thành lập Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, đúng thời điểm cả nước tôn vinh hình ảnh của người phụ nữ. Chúng tôi mong qua triển lãm này hình ảnh người phụ nữ cùng với những trang sách, với tri thức sẽ lan tỏa đến mọi người nhiều hơn”.