MỘT SỐ BỨC TRANH CỦA HỌA SỸ TRIỆU KHẮC TIẾN – TRƯNG BÀY TẠI TRIỂN LÃM “DẠO BƯỚC QUA VÙNG ĐẤT CỦA SƠN MÀI.
Tranh sơn mài " Tình nhân"
Nhân vật chính là một đôi tình nhân đang bay lơ lửng trong một không trung rộng lớn. Trong khi sơn mài truyền thống thiên về mảng miếng, và độ nặng của chất liệu thì trong bức tranh này, họa sỹ cố gắng tìm kiến những gì đi ngược lại với cả hai yếu tố đó. Về mặt kỹ thuật, bức tranh mượn sức mạnh của các lớp lang tạo chất, sự kết hợp giữa các lớp trong, lớp đặc, và các lớp kim loại vàng bạc… để tạo ra hiệu quả không gian hư ảo. Về mặt tạo hình, họa sỹ sử dụng các đường lượn xoắn có tính chất baroque để tạo ra các chuyển động nhẹ nhàng, êm ái, trung hòa được cái vừa là thế mạnh, vừa là thế yếu của sơn mài.
Tranh sơn mài "Làng lên phố"
Bức tranh là sáng tác mới nhất của họa sỹ Triệu Khắc Tiến trong năm 2023. Trên mặt tranh thể hiện nhiều sự ẩn dụ về những giá trị truyền thống đang mai một dần. Một vài manh mối xuất hiện trong thấp thoáng những nhà cấp bốn cũ nát, nỗi trăn trở về sự đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ ở các làng quê, sự biến mất của những khoảng không có cây xanh rợp bóng mát, giờ đây bị phân lô và chia năm xẻ bảy.
“Làng lên phố” áp dụng nhiều kỹ thuật tạo chất mà ông Tiến nghiên cứu trong những năm vừa qua. Theo ông Tiến, duy nhất chất liệu sơn mài là chất liệu có thể đóng vai trò như một ngôn ngữ nghệ thuật riêng. Ở trong bức tranh này, ông sử dụng các tùy biến ngẫu nhiên trong sơn mài để tạo ra sự khám phá theo biên độ hội họa, một cách không gò bó.
Tranh sơn mài "Vô thường- hoan ca"
Nằm trong series Triệu Khắc Tiến sáng tác năm 2022. Có lẽ chúng ta sẽ nhìn thấy những thực hành kỹ thuật điển hình cho trường phái trừu tượng biểu hiện theo kiểu của Jackson Pollock, hay xu hướng trừu tượng của Joan Miro. Ông Tiến bước vào một giai đoạn sáng tác triệt tiêu về hình thể, mà thử thách các kỹ thuật tự do, nhiều lớp để tạo ra một sự độc đoán cá nhân về sáng tác: không sử dụng các ý đồ của nghệ thuật tạo hình, mà đưa bản thân thả mình vào các nhịp điệu tự nhiên của sơn ta xuất hiện theo trạng thái năng lượng trong lúc sáng tác. Ông đã thử nghiệm Sơn ta trên nhiều vóc nhỏ, để đạt được hiệu quả nội hàm của sơn mài, mà vẫn đảm bảo kỹ thuật, trước khi bắt đầu bước vào sáng tác Vô thường và Hoan ca.
Tranh sơn mài "Hoa đêm"
Bức tranh mang trạng thái của đêm khuya tĩnh mịch, chỉ còn những ánh sáng le lói hắt vào những đốm hoa nhỏ. Ông Tiến không sử dụng các kỹ thuật tả trong bức tranh này, và tiết chế sự sử dụng vàng để đưa vào một lượng ánh sáng vừa đủ. Các màu son trong tranh đứng từ xa mang màu đỏ, nhưng khi lại gần ta có thể thấy đa sắc trong đơn sắc qua các kỹ thuật phủ nhiều lớp và hiệu ứng của việc hiểu rõ cách sử dụng độ ẩm trong sơn mài.
Tranh sơn mài "Tiếp biến"
Bức tranh được chiếm giữ bởi một mảng đỏ lớn với các đường mảnh, nhưng có lực mạnh chạy qua. Tổng quan phong cách của bức tranh khá gần gũi với phong cách sơn mài Nhật Bản, hoàn toàn mang tính tối giản, tiết chế tối đa chi tiết. Chính màu đỏ son của sơn mài cho phép tự tạo ra trạng thái về không gian, thậm chí là một tính không gian nhiều xúc cảm hơn cả một không gian được tính toán bằng sự cân bằng thấu thị. Bức tranh có hòa sắc truyền thống đỏ, vàng, đen… dùng các màu rất mạnh nhưng không gian vẫn có phần nhẹ nhõm.
Tranh sơn mài "Đêm tĩnh"
Đây là bức tranh nằm trong series vẽ nude của Triệu Khắc Tiến. Hình tượng của chủ thể bức tranh cũng được nhìn thấy trong một số bức tranh khác của ông. Ông Tiến dùng một hình thể tối giản, nhưng vẫn toát lên đầy đủ đường nét của nữ và đặc biệt là tính nữ. Ta có thể nhìn thấy bóng dáng của một số kỹ thuật dập đã từng được dùng trong sơn ta truyền thống, và một số cải biến rõ rệt về mặt kỹ thuật của ông Triệu Khắc Tiến để tạo ra một bề mặt phong phú về chi tiết trên bề mặt tranh. Ông Tiến nói rằng “tôi thực ra không lệ thuộc vào kỹ thuật, kỹ thuật sẽ tự nảy sinh trong từng tình huống và từng tranh cụ thể”.
Tranh sơn mài "Xuân trên cao nguyên đá Đồng Văn"
Xuân trên cao nguyên đá Đồng Văn được sáng tác vào năm 2020. Đây là một bức tranh điển hình cho phong cách của Triệu Khắc Tiến. Với bức tranh này, ông Tiến nói rằng mình đã hoàn toàn phá đi cách vẽ cổ truyền, không gò vào mảng, và có một cảm hứng tùy biến trên tranh.
Tranh sơn mài "Bình Yên"
Bức tranh có một người mục đồng ngồi trong một không gian không gợi về cái thực. Sự đối trọng rất mạnh về màu đen bóng tuyệt đối trên sơn mài – màu then và lớp phủ màu trắng với lớp sáng, làm tăng phần lẻ loi và cô đơn của nhân vật chính. Sự cô đơn ấy vẫn được xoa dịu, nhờ một chú mèo nhỏ ôm trong lòng người mục đồng, và những ánh sáng leo lét còn sót lại. Đằng xa xa đường chân trời sử dụng vàng thật, phủ then và các loại phẩm xanh. Thiếu những chi tiết này, người mục đồng có vẻ hơi rời rạc so với phần nền, nhưng các lớp trong xuyên thấu đã tạo ra sự kết nối giữa chủ thể của bức tranh và khung cảnh.
Thực hiện bởi Vân Vi
Bản quyền nội dung thuộc Công ty cổ phần nghệ thuật The Muse.
Xem thêm phần 1 tại đây