Triển lãm “Bạn đồng hành” của Catherine Tomkins được tổ chức bởi Chau & Co Gallery diễn ra từ ngày 1 tháng 12 đến 10 tháng 12 năm 2022 tại số 11 ngõ 123 Nguyễn Đình Thi, Tây Hồ, Hà Nội.
Lựa chọn tầng thượng trong căn biệt thự cũ phố Đội Cấn làm nơi cư ngụ và làm việc trong vài năm qua kể từ lần đầu đặt chân đến Hà Nội, có lẽ hoạ sĩ Ireland Catherine Tomkins sẽ không nghĩ rằng một ngày nào đó căn phòng nhỏ với gian bàn thờ tổ tiên của người chủ Việt nơi cô sáng tạo và gửi gắm các tác phẩm của mình lại trở thành nguồn cảm hứng bất ngờ dẫn cô đến những suy tư về cội nguồn của mỗi con người. Nhưng thay vì khai thác đề tài này ở khía cạnh căn tính cá nhân thường thấy, Catherine lắng nghe những xúc cảm chân thực - thứ dẫn dắt cô tìm đến sợi dây liên kết vô hình tưởng chừng đã mất với những người đi trước, những người mà cô hay bất kì ai trong chúng ta có khi còn chưa từng một lần gặp mặt, chưa từng biết tới trong vũ trụ bao la và cuộc sống hữu hạn. Họ đã ở đó nhưng liệu họ còn đang hiện hữu, bên cạnh chúng ta?
Catherine Tomkins là một nghệ sĩ người Ireland sinh ra tại Việt Nam. Cô tốt nghiệp trường Mỹ thuật Crawford với bằng Cử nhân Mỹ thuật (bằng Danh dự) vào năm 2010.
Phương tiện chính của cô là sơn dầu. Ngoài ra, cô cũng sử dụng các chất liệu gốc nước như màu nước, gouache, mực Ấn Độ (vẽ trên giấy) và thủy tinh. Ngoài công việc sáng tác, cô đã thực hiện các dự án vẽ minh họa cho các tạp chí và khách hàng cá nhân. Cô đã triển lãm và có tác phẩm của mình trong các bộ sưu tập cá nhân ở Ireland, Thuỵ Điển, Áo, Anh Quốc và Việt Nam. Tháng 5- 6 vừa rồi, cô đã tham gia một trong những workshop và triển lãm nghệ thuật quy mô lớn nhất trong năm “Hanoi Art Connecting lần thứ 5” diễn ra tại Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom VCCA và có tác phẩm được giữ lại trong Bộ sưu tập vĩnh viễn. Cô cũng đã trưng bày các tác phẩm khác của mình trong một vài triển lãm nhóm tại Hà Nội.
Tác phẩm của cô khám phá những ý tưởng về danh tính, thường sử dụng những hình ảnh về cơ thể phụ nữ, động vật, cấu trúc các bộ xương, tất cả được đặt trong những bối cảnh siêu thực đầy tính tưởng tượng và huyền ảo. Ảnh hưởng nghệ thuật của cô rất đa dạng và theo lối chiết trung, từ các bậc thầy cổ điển như Goya, Hiernonymous Bosch và El Greco đến các nghệ sĩ đương đại như Marlene Dumas, Daniel Richter, Peter Doig, Betye Saar và Louise Bourgeois. Văn học và thơ ca cũng là nguồn cảm hứng thường trực của cô.
Catherine hiện đang hứng thú với việc thể hiện cái nhìn của phụ nữ nhằm đáp lại thực trạng rằng đề tài này thường bị bỏ qua trong hội họa truyền thống. Cô cũng đang tìm tòi với những ý tưởng về dòng dõi, nòi giống, về sự tổn thương giữa các thế hệ. Sâu xa hơn là mối liên hệ giữa những người đi trước và chúng ta, với tư cách là hậu duệ của họ.
Trong các tác phẩm của mình, cô dành mối quan tâm đặc biệt và đam mê khám phá những ý tưởng về góc nhìn của người phụ nữ (thuật ngữ tiếng Anh “female gaze”), nhất là khi cô nhận thấy rằng đề tài này thường bị bỏ qua trong hội hoạ. Những chủ đề khác trong các tác phẩm của Catherine cũng đề cập đến những cảm xúc & suy tư về nguồn cội và dòng dõi của mỗi cá nhân, về những chấn thương nối tiếp các thế hệ và sự kết nối giữa thế hệ đi trước với chúng ta như một hệ quả. Chủ nghĩa siêu thực, thường bị nhầm lẫn là một trào lưu nghệ thuật thể hiện tinh thần nam giới, đã đóng một vai trò không nhỏ trong những thực hành gần đây nhất của cô, đặc biệt từ các tác phẩm của Leonora Carrington, Dorothea Tanning và Edith Rimmington. Việc họ sử dụng và miêu tả một cách sống động chủ nghĩa biểu tượng, thần thoại ngoại giáo và thuật giả kim có ảnh hưởng mạnh mẽ không kém gì thái độ không sẵn sàng phục tùng góc nhìn nam giới (male gaze).
“Di sản của Chủ nghĩa siêu thực mang đến một mô hình thực hành sáng tạo khuyến khích nhiều phụ nữ áp dụng những nền tảng của nó trong quá trình tìm kiếm tạo nên mối liên kết giữa bản sắc nghệ thuật cá nhân và tình dục nữ giới”, như sử gia nghệ thuật Whitney Chadwick chia sẻ.
Catherine chia sẻ về trải nghiệm sáng tạo nghệ thuật của bản thân – “Hội họa đối với tôi luôn là điều tự nhiên nhất trong cuộc sống. Quá trình thực hành nghệ thuật cho phép tôi chạm đến những thứ không thể diễn tả bằng lời. Đó là một quá trình có phương pháp hệ nhưng cũng đầy tính tĩnh tại và trực giác, đánh thức nhiều ý tưởng rời rạc còn đang thai nghén có cơ hội thành hình. Đó cũng là một quá trình vô cùng thú vị và mặc dù chủ thể đôi lúc có vẻ u tối, tôi luôn cố gắng tìm ra sự hài hước và vẻ đẹp trong chính những mảng tối ấy”.
Biên tập: Thu Huyền
Nguồn: https://hanoigrapevine.com/vi/2022/12/companion-an-exhibition-with-catherine-tomkins/