Cuốn sách ‘Sự kiến tạo các nền nghệ thuật’ của KTS Vũ Hiệp là sự tiếp nối của bốn tác phẩm đã xuất bản trước đó: ‘Đô thị Việt Nam – Những góc nhìn từ địa danh’ (2016), ‘Những cấu trúc tinh thần của nghệ thuật’ (2018 ) và ‘Nghệ thuật từ góc độ di truyền’ (2019). Hầu hết các tác phẩm đều đã nhận được những giải thưởng danh giá nhất của giới chuyên môn.
Ở cuốn sách mới nhất này – “Sự kiến tạo các nền nghệ thuật” – người đọc sẽ gặp lại những gì làm nên phong cách tư duy và phong cách viết của tác giả: cái nhìn mang tính lịch sử và liên ngành, tiếp cận nghệ thuật trong tính tổng thể; khả năng khái quát và tư duy trừu tượng; sự kết hợp giữa vẻ đẹp và sự tinh tế của ngôn ngữ phê bình, sự khúc chiết của tư duy lý luận; tinh thần khai phóng không bị lệ thuộc vào những định kiến về các nền nghệ thuật và các loại hình nghệ thuật.
Dẫu vậy, trong cuốn sách này, KTS đang kiến tạo một dự án tham vọng nhất trong những nghiên cứu của mình, đó là tìm kiếm những quy luật khái quát nhất của một nền nghệ thuật mà trong đó kiến trúc chỉ là các bộ phận hài hòa trong một tổng thể.
Anh đã gói gọn những suy tư đó trong một câu hỏi mà anh buộc mình phải đối diện: “Một nền nghệ thuật, trong đó có kiến trúc, được xác định như thế nào?”. Đó là một câu hỏi mang tính bản thể mà đối diện với nó là một cuộc hành trình tinh thần kiểu Sisyphus.
Trong “Sự kiến tạo các nền nghệ thuật”, KTS Vũ Hiệp đã phát huy ở mức cao nhất khả năng kết hợp tri thức chuyên ngành của mình trong lĩnh vực kiến trúc – đô thị với những tri thức đương đại của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, phân tâm học cá nhân và cộng đồng, kiến tạo luận về căn tính dân tộc, huyền thoại luận và xã hội học tri thức đã được KTS vận dụng để xây dựng mô hình của mình về sự kiến tạo các nền nghệ thuật – kiến trúc với công thức nòng cốt là sự kết hợp của cá tính tập thể, tự sự cộng đồng và huyền thoại được triển khai trên hai khái niệm đã được hình thành từ hai công trình trước của anh: “Trường và Mạch” tương ứng với hai trục không gian và thời gian. Bản thân việc sử dụng khái niệm “Trường và Mạch” thay thế cho không gian và thời gian cho thấy tinh thần biện chứng trong tư duy của tác giả khi anh luôn nhấn mạnh tính tiếp nối và lan tỏa, những mối liên hệ tác động và tiếp biến của các hiện tượng nghệ thuật trong không gian – thời gian.
Thực tế xã hội ngày nay, trong đó có nhu cầu xây dựng nền kiến trúc Việt Nam hiện đại, giàu bản sắc đòi hỏi công tác nghiên cứu kiến trúc không thể đứng riêng một mình mà phải có sự liên ngành với khoa học xã hội – nhân văn và các môn nghệ thuật khác. Cuốn sách “Sự kiến tạo các nền nghệ thuật” đã chứng minh hướng tiếp cận này phù hợp và có nhiều “dư địa” để tiếp tục phát triển.