Rất ít nghệ sĩ trong số các “Bậc thầy lão làng” tạo ra được những tác phẩm mới mẻ theo cách đáng kinh ngạc như con mắt đương đại của Doménikos Theotokópoulos (1541–1614), một người Hy Lạp xác nhập vào thành phố Toledo của Iberia, được biết đến nhiều hơn với biệt danh tiếng Tây Ban Nha, El Greco.
Dù ông gắn liền với kiểu tranh Mannerist, tác phẩm đã làm tăng sự cân bằng giữa tỷ lệ cân đối thời Phục hưng và không gian ảo tưởng, nhưng không gì có thể so sánh với cách làm của El Greco, người có nét cọ dứt khoát, thường rộng và có thể nhìn thấy rõ ràng, khắc họa các nhân vật ẩn hiện nhấp nháy như những ngọn nến trong gió. Ông cũng có xu hướng nén hậu cảnh và tiền cảnh, làm phẳng các tác phẩm của mình thành các sơ đồ tổng thể.
Ngoài ra, ông thường xuyên lạm dụng màu sắc tự nhiên, ví dụ như đưa một ít màu xanh vào da thịt, trong khi sử dụng vải để tạo ra các vùng có màu đậm mà các điểm nổi bật giống như các vết zíc zắc hơn là các nếp gấp trên vải. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi biết rằng tác phẩm của El Greco làm phân vân một số người cùng thời ông, nhưng đã có tác động rất lớn đến các họa sĩ hiện đại như Picasso.
Trong phương pháp đặc trưng của El Greco nói lên những truyền thống nghệ thuật mà ông đã tiếp thu để giành được vị trí đặc biệt của mình trong sử sách. Ông sinh ra ở Crete khi đó là một quốc gia chư hầu của Venice được gọi là Vương quốc Candia. Giống như tất cả các nghệ sĩ Cretan, ông được đào tạo theo truyền thống biểu tượng Byzantine, đặc trưng của thế giới khác, tượng hình dài và phông nền phẳng, mạ vàng.
Năm 26 tuổi, El Greco đến Venice, nơi ông bắt gặp tác phẩm của Tintoretto, người được biết đến với cái tên Il Furioso vì những nét vẽ nhanh và táo bạo. Sau đó, chuyển đến Rome, nơi ông vượt qua những con đường với Mannerist, và cuối cùng là đến Tây Ban Nha, El Greco đã tổng hợp phong cách của các trường phái Byzantine, Venetian và La Mã để tạo ra những bức tranh đi trước thời đại rất nhiều năm, và chúng sẽ chưa hoàn toàn được đánh giá cao trong vòng 300 năm từ lúc ấy.
Bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng những kiệt tác của El Greco.
Sự lột trần của chúa Kito (El Expolio) (1577–79), thánh đường Toledo, Tây Ban Nha
Ảnh : Wikimedia Commons
Giống như hầu hết các hoạ sĩ trong thời kỳ này, El Greco phụ thuộc vào độ rộng lớn của Nhà thờ, và tác phẩm này, bắt đầu từ năm ông đến Toledo, trở thành ủy ban chính lần đầu tiên (được sắp xếp với sự giúp đỡ của Luis de Castilla, một người bạn từ Rome có cha là một quan chức quan trọng trong nhà thờ). Bức tranh vẽ Chúa Kitô sắp bị lột trần để đóng đinh được thực hiện cho một căn phòng trong nhà thờ lớn tại Toledo, nơi thay lễ phục của các linh mục. Hơn một nửa bố cục dài 9 x 5 foot lấy hình ảnh Chúa Kitô làm trục tung của tác phẩm. Khoác một chiếc áo choàng trang trọng, Chúa Kito hiện lên vẻ mạnh mẽ từ đống đổ nát của những hình tượng xung quanh mình với một sức mạnh ẩn náu, như tượng trưng cho công việc của El Greco.
Nhà quý tộc với bàn tay trên ngực (khoảng năm 1580), Museo Nacional del Prado, Madrid
Ảnh : Wikimedia Commons
Hình ảnh vị quý tộc người Tây Ban Nha này được biết đến nhiều nhất trong bộ sưu tập 6 tranh sơn dầu mô tả những người đàn ông có địa vị cao mặc trang phục màu đen với áo choàng màu trắng. Giống như một vài tác phẩm khác, chủ đề này vẫn chưa được biết đến, và những phỏng đoán từ những nhân vật như Antonio Pérez, thư ký của Vua Philip II, đến Miguel de Cervantes, tác giả của Don Quixote, về việc ông ta là ai. Dù nhân vật là ai, vẻ mặt u sầu và cử chỉ tinh tế đặt tay lên trái tim của ông ấy đã tạo nên một nghiên cứu mạnh mẽ về tính dễ bị tổn thương trong tình cảm đi trước thời đại đó. Nhà quý tộc cũng là nguồn cảm hứng trực tiếp cho bức chân dung năm 1913 của Amedeo Modigliani, Paul Alexandre trong tác phẩm “Mặt trước của một cửa sổ màu”.
Chôn cất bá tước Orgaz (1586–88), Santo Tomé, Toledo, Tây Ban Nha
Ảnh : Wikimedia Commons
Bức tranh vẽ nhà thờ Santo Tomé tại Toledo, luôn nằm ở những vị trí đầu trong danh sách những kiệt tác của El Greco. Với kích thước 15 x 11 feet, đây là kích thước lớn nhất trong tác phẩm của ông và nó tái hiện một phép màu được cho là đã xảy ra tại đám tang của Bá tước Orgaz, một quan chức thành phố qua đời năm 1323.
Theo câu chuyện, Thánh Stephen và Thánh Augustinô đã từ trên trời xuống để đích thân đặt ngài an nghỉ. Họ được nhìn thấy ở phía trước, rực rỡ trong chiếc áo choàng vàng. Phía sau họ, một hàng nam nhân chứng trang nghiêm, đại diện cho sự cứu chuộc thuộc linh đang chờ đợi những người sùng đạo, phân chia cõi thiên đàng của Chúa Kitô khỏi khung cảnh trên mặt đất của buổi lễ.
Nguồn: https://www.artnews.com/list/art-news/artists/who-was-el-greco-paintings-1234631994/disrobing-of-christ-el-expolio-1577-79-sacristy-of-toledo-cathedral/
Biên dịch: Vũ
Biên tập: Hiếu